Youp en Carina Nooij gaan allebei voor het eerst naar de WJD.
Het Katholiek Dovenpastoraat organiseert voor het eerst een WJD-reis voor dove en slechthorende jongeren. De hoop is dat een vaak onzichtbare groep daardoor kerkelijk meer betrokken raakt. “Ik wil dat het katholieke geloof bij dove jongeren gaat groeien: de WJD kan daarbij helpen.” (Carina Nooij-Stam)
De Wereldjongerendagen zijn er voor iedere jonge katholiek, maar communicatiemoeilijkheden maken een WJD-bezoek voor dove en slechthorende jongeren een stuk minder voor de hand liggend. Daarom is het Katholiek Dovenpastoraat voor het eerst bezig met de voorbereidingen voor een reis die deze jongeren de kans biedt om ook in augustus de WJD in Lissabon mee te maken.
Welkom
“De WJD is een groot evenement voor horenden, maar als dove ga je niet snel, omdat het daar moeilijk communiceren is”, vertelt Carina Nooij-Stam (30). Zij is doof, haar echtgenoot Youp (29) is horend; voor allebei wordt Lissabon de eerste WJD-reis.
“Ik voel me daardoor welkom, anders zou ik snel eenzaam zijn omdat je taal niet begrepen wordt. Dit is de eerste reis die op mijn situatie is ingericht”, zegt ze.
Geen aparte groepjes
De reis van het Katholiek Dovenpastoraat wordt gecombineerd met de reis die het bisdom Den Bosch organiseert. “Doven en horenden gaan zo veel mogelijk samen op deze reis”, zegt Nooij-Stam, die als vrijwilliger bijdraagt aan de organisatie van de reis. Omdat gebarentolken meereizen, kunnen de dove jongeren precies hetzelfde programma volgen. “Er zijn geen aparte groepjes. Zo laten we zien dat doven er ook bij horen”, aldus Nooij-Stam.
Op dit moment is het Dovenpastoraat op zoek naar dove en slechthorende jongeren die naar de WJD willen. Tot nu toe hebben twee mensen zich aangemeld als geïnteresseerde. Nooij-Stam hoopt dat de WJD-reis bij meer dove jongeren in het vizier komt. “Jonge, dove katholieken zijn een kleine groep die verstopt zit op allerlei plekken, maar ze zijn er wel in de Kerk.”
Eerste keer
Van de reis verwacht ze “veel expressies van geloof, zeker nu de WJD voor doven toegankelijk is”. Haar hoop is dat wat ze vanuit Lissabon mee terug naar Nederland neemt, andere dove jongeren enthousiast maakt om de eerstvolgende keer ook mee te gaan. “Ik wil dat het katholieke geloof bij dove jongeren gaat groeien: de WJD kan daarbij helpen.”
“Katholieke dove jongeren zijn erg onzichtbaar in de kerk.
ik kom vooral ouderen tegen.” (Carina Nooij-Stam)
Ook voor Youp, die zich voorbereidt om gedoopt te worden, wordt Lissabon een bijzondere ervaring. “Ik ben nog nooit bij zo’n religieus evenement geweest”, zegt hij. “Ik kijk ernaar uit om daar meer geloofsverdieping te vinden.” Hoewel hij veel bezig zal zijn met tolken, hoopt hij dat de WJD hem ook “inspireert om in geloof te groeien”.
Nederlandse WJD-reizen bestaan gewoonlijk uit een Nederlands en een internationaal deel. De groep van het Katholiek Dovenpastoraat volgt het Nederlandse programmadeel, maar daarnaast is de internationale WJD-organisatie bezig met een programma voor alle dove en slechthorende jongeren die het evenement bezoeken. Details over dat programma worden later bekend.
Recht op tolkuren
Gebarentolken zijn essentieel om de dovenreis naar de Wereldjongerendagen mogelijk te maken. Dove en slechthorende mensen hebben recht op een bepaald aantal tolkuren die zij kunnen aanvragen bij de overheid, maar de regels die daarvoor gelden vormen nu een pittige uitdaging voor de reisorganisatie.
De organisatie heeft twee tolken voor zestien dagen nodig, wat zonder vergoeding heel duur is. “Tot eind vorig jaar werd een tolk op vakantie vergoed, maar nu niet meer”, legt Nooij-Stam uit. De overheidsinstantie die voor tolkaanvragen verantwoordelijk is, beschouwt de WJD als een vakantie, waardoor tolkuren niet vergoed worden. “Het is alleen geen vakantie: de Wereldjongerendagen hebben een religieuze en maatschappelijke invulling, het is geen ontspanningsreis.” Momenteel zoekt het Katholiek Dovenpastoraat naar een oplossing.
Kwetsbare positie
Om verschillende redenen is de positie van doven en slechthorenden in de katholieke Kerk kwetsbaar. Historische misstanden bij katholieke doveninstellingen dragen volgens Nooij-Stam bij aan aarzeling onder dove jongeren om in de Kerk actief te zijn.Ook het taalniveau is een hoge drempel. “Dove jongeren lopen vaak aan tegen het moeilijke niveau. De protestantse kerken spelen goed in op deze groep met korte, pakkende boodschappen, interactie en zang in diensten maar in de katholieke Kerk kan het beter.”
‘Vuur aanwakkeren’
“Katholieke dove jongeren zijn erg onzichtbaar in de Kerk; ik kom vooral ouderen tegen”, vervolgt ze. “Maar dove katholieke jongeren bestaan en ze zijn welkom. Het is een leerpunt voor de Kerk om die groep meer te betrekken, om meer aansluiting tussen de priester en dove kerkgangers te creëren.” Daarbij denkt ze bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om in gebarentaal te kunnen biechten. “Ik hoop dat iemand zich geroepen voelt om zich daarvoor in te zetten.
Nooij-Stam verwacht dat het inspirerend zal zijn om dove katholieken uit andere landen te ontmoeten. Vorig jaar was ze op een internationale conferentie voor dove katholieken. “Daar heb ik veel bemoedigende verhalen gezien. Daarom is aanwezigheid op de Wereldjongerendagen goed om het vuur aan te laten wakkeren.”
Meer info over de reis is op te vragen via wjd@doofenkatholiek.nl.
Inschrijven kan via het Jong Bisdom Den Bosch.
4 mei 2023
Auteur van dit artikel in KN: Luuk van den Einden
Foto: Carina Nooij-Stam.
